E-EKONOMİ ALANINDAKİ
GELİŞMELER
İZMİR İKTİSAT
KONGRESİ
Lozan Görüşmelerine ara verildiği dönemde 17 Şubat 1923’te
yeni Türk Devleti’nin ekonomi politikasını belirlemek ve ülkeyi kalkındırmak
için İzmir İktisat Kongresi toplandı.
Bu kongrede Misak-ı İktisadi (Milli Ekonomi Andı) kabul
edilmiş ve ekonomik bağımsızlık hedeflenmiştir.
Misakı İktisadi Kararlarına göre; Hammaddesi yurt içinde
olan sanayi dalları ve işletmelerin kurulmasına, Tekelleşmenin önüne
geçilmesine, özel sektöre teşvik kredisinin verilmesine ve özel teşebbüsün
yapamadığı işleri devletin üstlenmesine karar verilmiştir.
Böylelikle Türk ekonomisinin kendine yetmesi amaçlanmıştır.
Bu kongrede "devletçilik" ilkesi ortaya çıkmıştır.
1934’te yürürlüğe konulan “Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı”
ile kalkınma hamlesi devlet gözetiminde ve müdahalesiyle gerçekleştirilmeye
başlandı.
SANAYİ VE TİCARET
ALANINDAKİ GELİŞMELER
·
1924’te Türkiye İş Bankası kuruldu.
·
1925’te Sanayi ve Maadin Bankası kuruldu.
·
Teşvik-i Sanayi Kanunu çıkarıldı. (28 Mayıs
1927) (Özel Sektöre mali destek vermek
amacıyla devlet tarafından çıkarılmıştır.)
·
1929 Dünya Ekonomik Krizi sonrasında yerli malı
ve üretim kullanımı teşvik edildi.
·
1933'te ilk planlı ekonomi uygulaması olan 1.
Beş yıllık kalkınma planı yürürlüğe girdi.
·
1933’te Sanayi Maadin Bankası, Sümerbank’a
dönüştürüldü.
·
1935’te Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü kuruldu.
·
1935-Etibank kuruldu.
·
1939’da Karabük'te Demir Çelik Fabrikası açıldı.
TARIM ALANINDAKİ
GELİŞMELER
·
Aşar vergisi kaldırıldı. (17 Şubat 1925) (Halkçılık
ilkesi kapsamında değerlendirilebilir.)
·
Ankara’da, Yüksek Ziraat Enstitüsü kuruldu, daha
sonra Ziraat Fakültesi oldu.
ULAŞTIRMA ALANINDAKİ
GELİŞMELER
·
1925-1933 yılları arasında 2048 km demir yolu
yaptı.
·
1926’da çıkarılan Kabotaj Kanunu ile Türk kara
sularında yalnızca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına gemi işletme hakkı
verildi. (Bu Kanun Milliyetçilik İlkesi kapsamında değerlendirilebilir.)
SAĞLIK ALANINDAKİ
GELİŞMELER
·
1930’da Umumi Hıfzıssıhha Kanunu çıkarıldı. Bu
kanunla kolera, veba, tifo, tifüs, zehirlenme, çiçek, difteri, kızıl gibi Bu
tür salgın hastalıklar parasız tedavi edilmeye başlandı.
·
1923’te ise “Türkiye Hilâl-i Ahmer Cemiyeti”‘nin
adı değiştirilip Kızılay adı verildi.
·
1924’te Ebe Okulu, 1925’te ise Kızılay Hemşire
Okulu açıldı.
# İzmir İktisat Kongresi (17 Şubat- 4 Mart 1923)
# Misakı İktisadi Kararları (4 Mart 1923)
# Milli Türk Ticaret Bilgi Kongresi (1924)
# Türkiye İş Bankası (1924)
# Ticaret ve Sanayi Odaları Kanunu (1925)
# Atatürk Orman Çiftliği açıldı (1925)
# Aşar Vergisinin kaldırıldı (1925)
# Emlak ve Eytam Bankası (1926)
# Kabotaj Kanunu (1926)
# Kayseri Uçak Fabrikası (1926)
# Teşvik-i Sanayi Kanunu (1927)
# Yerli Malı Haftası Düzenlendi (1929)
# Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1933)
# Sümerbank Kuruldu. (1933)
# Eskişehir Şeker Fabrikası (1933)
# Bursa Süt Fabrikası (1934)
# Paşabahçe Şişe Cam Fabrikası (1935)
# Maden Tetkik Arama Enstitüsü (1935)
# Etibank (1935)
# İzmit Kağıt Fabrikası (1936)
# İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1937-38) II. Dünya Savaşının çıkması nedeniyle uygulanamadı.
# Toprak Mahsulleri Ofisi açıldı.(1938)
# Karabük Demir Çelik Fabrikası (1939)
